W dniu 29 kwietnia 2020 roku podjęliśmy się ekshumacji szczątków pochowanych w obrębie obecnej działki numer 275 w miejscowości Lewino gm. Linia. Początkowo mieliśmy informację o tym, że w grobie znajdują się szczątki cywili i żołnierzy niemieckich. Ku naszemu zaskoczeniu w trakcie przeprowadzonych prac potwierdziliśmy obecność szczątków jednego żołnierza niemieckiego, dwóch kobiet oraz dwóch żołnierzy Armii Czerwonej.
Namiary na mogiłę otrzymaliśmy od mieszkańców Lewina. Była ona zadbana i pielęgnowana przez mieszkańców pobliskiego gospodarstwa. Po naszym przyjeździe w teren relacje odnośnie ilości pochowanych w grobie osób zaczęły być rozbieżne w stosunku do tego, co wiedzieliśmy wcześniej. Najdokładniejsze informacje przekazała nam Pani sołtys Lewina: w grobie mieli znajdować się 1 żołnierz niemiecki, dwie kobiety (prawdopodobnie matka i córka) oraz 2 żołnierzy Armii Czerwonej. Osoby te zostały pochowane przez ojca Pani sołtys. W trakcie ekshumacji potwierdziliśmy ten przekaz.
Szczątki oznaczone numerem 1 na poniższym zdjęciu należały do żołnierza niemieckiego rozpoznanego dzięki charakterystycznym guzikom mundurowym – tzw. groszkom oraz wojskowemu obuwiu – tzw. saperkom (podkutym niemieckimi, wojskowymi gwoździami). Szczątki osoby numer 2 należały do młodej (prawdopodobnie kilkunastoletniej) kobiety na co wskazywały cechy anatomiczne szkieletu. W pobliżu szczątków znajdowały się dwa guziki z tworzywa. Osoba, której szczątki oznaczono numerem 4 na zdjęciu była około 40-letnią kobietą (najprawdopodobniej matka wyżej wymienionej nastolatki). Zachowało się damskie, cywilne obuwie, przypinka w kształcie serca, wsuwka do włosów, guzik, szkolna gumka do wycierania oraz pięć monet (fenigi). Szczątki osób o numerach 3 i 5 należały do żołnierzy Armii Czerwonej. Znaleźliśmy przy nich nieregulaminowe obuwie o gumowych podeszwach. Oprócz tego na wysokości obojczyków osoby numer 5 znajdowały się dwa guziki z widocznymi symbolami sierpa i młota. Szczątki osoby numer 3 przykryte były pozostałościami najprawdopodobniej skórzanej kurtki.
Po zakończeniu prac ekshumacyjnych teren został uporządkowany, a przedmioty należące do żołnierzy Armii Czerwonej wraz z ich szczątkami zabezpieczono i pozostawiono w miejscu odkrycia. O fakcie odkrycia szczątków żołnierzy Armii Czerwonej powiadomiono IPN, który w najbliższym czasie przeprowadzi ekshumację i pochowa żołnierzy na jednym z cmentarzy wojennych.
Na marginesie prac ekshumacyjnych w Lewinie należy podkreślić, że niezwykle istotne jest zbieranie informacji od mieszkańców. Zawsze cieszymy się z ich obecności i zainteresowania naszymi pracami. Dzięki rozmowom i relacjom mamy szansę poznać okruchy historii wielu tragicznych historii, które dopiero po 75 latach od zakończenia II wojny światowej mają szansę znaleźć swój finał.